Vestmannaeyjar eru eyjaklasi suður af Íslandi
Þær samanstanda af 15 eyjum og 30 skerjum og dröngum. Heimaey er eina byggða eyjan allt árið um kring.
Elstu heimildir um Vestmannaeyjar eru hvorki meira né minna en í Landnámu og þar í frásögninni um Ingólf Arnarson, sem er, eins og við vitum vonandi öll, fyrsti landsnámsmaður Íslands. Ingólfur kastaði út öndvegissúlunum sem leiddu hann að lokum í ógöngur (til Reykjavíkur). En áður en hann gerði þau mistök að setjast að í Reykjavík dvaldist hann einn vetur á Ingólfshöfða. Þaðan gerði hann út í leit að öndvegissúlunum og fann á ferðum sínum einn daginn Hjörleif, fósturbróður sinn, látinn.
Það voru írskir þrælar Hjörleifs sem höfðu vegið hann og Ingólfur sá þá stefna í átt að eyjaklasa suður af Landeyjum. Á þessum tíma kölluðu norrænir menn Íra Vestmenn og því fengu eyjarnar nafnið Vestmannaeyjar. Svo elti Ingólfur þrælana uppi og drap þá. Þessi dráp þóttu svo geggjuð að mörg örnefni á eyjunum eru gefin eftir þeim: Helgafell er nefnt eftir Helga sem var þar veginn, Duftþekja í Heimakletti er nefnd eftir þrælnum Duftþaki, því hann er sagður hafa stokkið þaðan niður þegar Ingólfur var að reyna að höggva hann.
Fyrsti landnámsmaður eyjanna er hinsvegar Herjólfur Bárðarson. Hann bjó í Herjólfsdal. Hann er mögulega fyrsti maðurinn sem skemmti sér í Herjólfsdal. Alls ekki sá síðasti. Föst búseta í Vestmannaeyjum hófst um 920 en fram að þeim tíma vildi enginn vera þar yfir veturinn en, samkvæmt Sturlubók, var þar veiðistöð og hafa Eyjamenn veitt meira og minna allt síðan þá.
Fram á miðja 12. öld voru eyjarnar í eign bænda. Rétt eftir árið 1400 komust Vestmannaeyjar í einkaeign Noregskonungs og síðar Danakonungs. Eyjarnar voru sérstakt lén og ríktu þar jafnvel önnur lög en á Íslandi. Þannig hefur það haldist síðan – það eru að minnsta kosti önnur lögmál sem ríkja í Vestmannaeyjum.
Vestmannaeyjar voru í konungseign út allar miðaldir til ársins 1874 og voru þær alla tíð stærsta tekjulind krúnunnar. Við viljum endilega að fleiri Íslendingar hafi þessa staðreynd í huga.
Íbúafjöldi Vestmannaeyja hefur tekið þrjár stórar dýfur í gegnum aldirnar. Fyrst var um helmingsfækkun að ræða þegar um þrjú hundruð manns voru numin á brott í Tyrkjaráninu árið 1627. Öðru sinni var vegið að eyjaskeggjum í ungbarnadauðanum á 18. öld. Svo var það á 20. öldinni í Heimaeyjargosinu árið 1973 þegar á meira en 6 mánaða skeiði bjuggu eingöngu um 200 manns á Heimaey, en þegar gosið hófst voru þeir um 5.100.
Nú er bæjabúar um 4.300 og hafa aldrei verið hressari.
Free map of Vestmannaeyjar
Opnaðu myndavélina í símanum þínum og skannaðu þennan QR kóða.
Ýttu á kortið og bættu við myndir eða vistaðu í skrár.
Áhugaverðir staðir
Sæfell er nyrsta fjallið í syðri björgum Heimaeyjar. Þar fer fram einhver lundaveiði þegar leyfilegt er. Norðan við Sæfell er flugvöllurinn. Hægt er að ganga upp á Sæfell og er það talin ein af auðveldari fjallgöngum Heimaeyjar.
Klif
Klif heitir tvö fjöll á norðurklettum Heimaeyjar, Stóra-Klif og Litla-Klif. Hægt er að ganga upp Stóra-Klif en leiðin getur verið mjög krefjandi svo mikilvægt er að spyrja heimamenn um ráð áður en lagt er í hana.
Stóra-Klif er staðsett norðaustan við Litla-Klif. Hann er líka hærri og breiðari. Bæði fjöllin eru tuyas en björgin eru töluvert lausari en td Heimaklettur. Klettarnir hafa báðir flatan topp.
Krossinn
Í miðju Eldfellsgígsins stendur stór trékross. Krossinn var reistur af tvennum ástæðum: annars vegar til að þakka æðri máttarvöld fyrir að gosið hafi ekki verið verra og hins vegar til að minnast Jóns Trausta Úranussonar sem lést í grafaslysi árið 1993 þegar hann var að vinna við eldfjallið.
Stafsnes
Stafsnes er einn fallegasti staður Heimaeyjar og útsýnið þaðan til úteyjanna í suðri er stórbrotið. Hún skartar sínu fegursta síðsumarskvöldi. Skaginn er langur og grannur, nær út frá Dalfelli og myndar lítinn fjörð. Á grunni þess er Stafnesfjara.
Ferð á Stafnes er vel þess virði en það er ekki þægilegasta leiðin. Til að komast þangað þarf að ganga frá Herjólfsdal upp á Dalfell. Þaðan er farið bratta niður á Stafsnes. Gangan upp er frekar krefjandi þar sem brekkurnar eru stundum lóðréttar.
Þó það geti verið freistandi að fara í sund á þessum ólýsanlega fallega stað er fólki eindregið ráðið frá því þar sem straumar eru miklir og geta verið hættulegir.
Herjólfsbær
Herjólfur Bárðarson er talinn vera fyrsti landnámsmaður Vestmannaeyja og er Herjólfsdalur nefndur til heiðurs honum. Í dalnum er Herjólfsbær, torfbær sem byggður var árið 2005 sem afþreying á heimili Herjólfs. Eftir áreiðanlegustu heimildum var nýi bærinn byggður sem langhús með hesthúsi.
Gaujulundur
Sumarið 1988 hófu hjónin Erlendur Stefánsson og Guðfinna Ólafsdóttir störf við uppgræðslu og ræktun á nýju hrauni eyjarinnar. Það voru aðeins 15 ár frá gosinu og jarðvegurinn var hreinn vikur. Í áranna rás blómstraði lundurinn og fékk hann nafnið Gaujulundur til heiðurs Guðfinnu. Í dag er svæðið fullt af litlum trjám og runnum og það er vel þess virði að heimsækja.
Fíllinn (“Elephant Rock”)
Fílablettur er klettaveggur sem rís upp úr sjónum og er hluti af Dalfelli. Þetta er einn vinsælasti ljósmyndastaður Vestmannaeyja þar sem hann minnir á fíl að drekka úr sjónum.
Þegar þú horfir á það geturðu greinilega séð bol sem teygir sig út í vatnið og vakandi auga. Gaman er að sigla að Fílablettinum til að fá nærmynd, en það sést líka vel af golfvellinum.
Ræningjatangi and Brimurð
Páskahellir („páskahellir“) er kjörinn staður til að skoða klettinn sem myndaðist í eldgosinu 1973. Hann er að finna austanverðu Eldfelli, nokkurn veginn þar sem strandlengja Heimaeyjar varð fyrir áhrifum af eldgosinu.
Gosið hófst 23. janúar og lauk 3. júlí sama ár. Hellirinn birtist á páskum og var nefndur í samræmi við það. Það tók frekari breytingum í Suðurlandsskjálftunum árið 2000. Heimamenn hafa fyrir sið að ganga saman um páskana og heimsækja Páskahelli meðal annars.
Fíllinn (“Elephant Rock”)
Fílablettur er klettaveggur sem rís upp úr sjónum og er hluti af Dalfelli. Þetta er einn vinsælasti ljósmyndastaður Vestmannaeyja þar sem hann minnir á fíl að drekka úr sjónum.
Þegar þú horfir á það geturðu greinilega séð bol sem teygir sig út í vatnið og vakandi auga. Gaman er að sigla að Fílablettinum til að fá nærmynd, en það sést líka vel af golfvellinum.
Fuglaskoðunarkofinn
Í fuglaskoðunarskálanum á Stórhöfða er hægt að njóta náttúrunnar í kring vel varin fyrir vindi og rigningu. Skálinn er lokaður en hægt er að opna litla glugga í hlið hans til að horfa út og njóta náttúrunnar.
Fuglaskoðunarskálinn er góður staður til að komast nálægt lundabyggð án þess að trufla hana. Til að komast að skálanum er ekið upp á Stórhöfða og lagt bílnum í fyrstu beygju. Tröppur eru yfir girðinguna og þaðan er stutt í gegnum sauðburð og upp í skálann. Lionsklúbburinn á staðnum tók skálann í notkun árið 2005.
Flakkarinn
Flakkarinn er stór hraunklumpur sem myndaðist í Heimaeyjargosinu 1973. Hann stendur á nýja hrauninu og er einstök náttúruperla með heillandi sögu.
Eldgosið hófst í janúar og varð Flakkarinn til við mikla sprengingu í aðalgígnum í byrjun mars. Stórt stórgrýti brotnaði þá undan norðanverðu eldfjallinu sem komið hafði fram.
Þessi risastóri hraunklumpur flaut ofan á hrauninu í norðri og ferðaðist um 656 fet (200 metrar) á dag. Hann var því skírður Flakkarinn sem þýðir „Flakkarinn“. Sumir óttuðust að hún myndi fljóta út til hafnar og loka henni, en hún stöðvaðist rétt austan við Kornhól vegna hraunkólnunar eftir að hafa brotnað í tvennt sunnarlega.
Á Flakkanum er útsýnispallur þar sem hægt er að njóta fuglalífs, fjalla og bátaumferðar.
